Dzięki uprzejmości s. Joanny Dresler MC
Zwołany w XVI wieku Sobór Trydencki starał się odpowiedzieć na wyzwania, które niosła reformacja, a jednocześnie zwrócił uwagę na kwestię misji, rozumianą w tamtym okresie jako nawracanie pogan i innowierców. Był to nadal – o czym trzeba pamietać – czas działalności patronatu królewskiego, który naraził Kościół i religię na poważne szkody, wyrządzone przez zagorzałych wykonawców rozkazów oświeconych władców absolutnych. Wobec ich samowoli Stolica Apostolska była bezsilna.
W odpowiedzi na te problemy i trudności czterysta lat temu, w uroczystość Objawienia Pańskiego, 6 stycznia 1622 r., papież Grzegorz XV powołał w Watykanie Świętą Kongregację de Propaganda Fide. Stała się ona najwyższym organem propagowania wiary i stawiała sobie dwa cele: popieranie zjednoczenia chrześcijan oraz szerzenia wiary wśród pogan.
Misja kościelna. Nie kolonialna
Utworzenie Kongregacji było ważnym wydarzeniem, od którego rozpoczął się proces odchodzenia od misji kolonialnej na rzecz misji czysto kościelnej. W ten sposób Kuria Rzymska chciała umocnić władzę papieską nad misjami, osłabiając jednocześnie wpływ patronatu. Misje miały mieć charakter wyłącznie religijny. Zakazano misjonarzom działalności politycznej. Drugim celem był – motywowany nakazem misyjnym Chrystusa – wzrost działalności ewangelizacyjnej na nowych terytoriach. Kongregacja posiadała władzę decyzyjną, niezbędną do zapewnienia szybkości i skuteczności działań ewangelizacyjnych.
Kolejny krok wykonał Urban VIII. Zauważając potrzebę formacji duchowieństwa diecezjalnego dla misji, założył w 1627 roku uczelnię (Collegium Urbanum) i drukarnię (Tipografia poliglotta vaticana). Zaczęto wtedy drukować dokumenty i teksty w różnych językach narodowych.
Ewangelizacja nie może być statyczna
Po kilku wiekach stagnacji dyskusja na temat celu i znaczenia misji rozpoczęła się na nowo w okresie dekadencji świata kolonialnego. Wypowiedział się na ten temat w dokumencie Ad gentes divinitus (1965) również Sobór Watykański II. Stwierdził, że Kościół pielgrzymujący jest ze swej natury misyjny, ponieważ „swój początek bierze wedle planu Ojca z posłania (ex missione) Syna i z posłania Ducha Świętego”.
Wyrażenie „Kościół pielgrzymujący” oznacza dynamikę działania, wyjście poza określone struktury. Ewangelizacja nie może być statyczna a duszpasterstwo tylko zachowawcze.
W ciągu ostatnich 400 lat różne wytyczne Magisterium Kościoła określiły zadania i organizację Dykasterii Misyjnej. Jej nazwę zmienił w 1988 roku św. Jan Paweł II i dziś nazywa się Kongregacją ds. Ewangelizacji Narodów i krzewienia wiary, zachowując niezmienione podstawowe cele i dostosowując je do obecnej sytuacji historycznej, społecznej i kulturowej.
Nowe areopagi misji
We współpracy z Dykasterią Misyjną św. Jan Paweł II w encyklice Redemptoris missio pisał o nowych areopagach misji. Podkreślił wówczas, że pierwszym areopagiem współczesnego świata są środki masowego przekazu, które jednoczą ludzkość. Te narzędzia informacji i formacji stały się przewodnikiem i natchnieniem dla działań podejmowanych w życiu indywidualnym, rodzinnym i społecznym (por. RMi 37).
Kolejne areopagi współczesnego świata, wymienione przez papieża Polaka i nadal aktualne to zaangażowanie na rzecz pokoju, kultury i dialogu, rozwoju i wyzwolenia ludów, praw człowieka i narodów, a przede wszystkim praw mniejszości. Papież wymienił również działania na rzecz kobiety i dziecka i ochrony świata stworzonego. Wszystkie dziedziny ludzkiej działalności, jak pisał, należy rozjaśnić światłem Ewangelii. Chrześcijanie, których życie i praca odbywają się w tym wymiarze, winni zawsze pamiętać o obowiązku dawania świadectwa Ewangelii (por. RMi 37).
W ostatnich latach do określeń i zwrotów kościelnych weszło wypracowane przez dekady słownictwo latynoamerykańskie. Do dokumentów Kościoła powszechnego wprowadził je papież Franciszek. Nazwał on obszary wcześniejszych areopagów peryferiami. Nie w znaczeniu geograficznym, ale antropologicznym i teologicznym. W adhortacji apostolskiej Evangelii Gaudium podkreślił, że każdy chrześcijanin i każda wspólnota mają rozeznać, jaką drogą powinni kroczyć zgodnie z wezwaniem Pana. Zaznaczył, że wszyscy jesteśmy zaproszeni do przyjęcia tego wezwania: wyjścia z własnej wygody i zdobycia się na odwagę, by dotrzeć na peryferia świata potrzebujące światła Ewangelii (por. EG 20).
Kongregacja na peryferiach
Odpowiadając na naukę papieża Kongregacja Ewangelizacji Narodów i Rozkrzewiania Wiary poszerzyła swoje zadania. Oprócz dbania o struktury administracyjne nowych jednostek kościelnych na terenach misyjnych poszukuje wciąż nowych odpowiedzi na problemy misji i nowych form zaangażowania we wszystkich określonych wyżej peryferiach. Pomagają w tym rozpowszechnione na całym świecie Papieskie Dzieła Misyjne, które są narzędziem ewangelizacji pozostającym do dyspozycji papieża. Podlegają one bezpośrednio Kongregacji Ewangelizacji Narodów.
Kongregacja dysponuje od 1927 roku specjalistyczną agencją Fides, dostarczającą aktualnych wiadomości na temat działalności misyjnej i spraw związanych z ewangelizacją. Podlega jej nadal, podniesione przez Jana XXIII do rangi uniwersytetu papieskiego, Collegium Urbanianum, specjalizujące się w misjologii. Uczelnia ta kształci kapłanów, osoby zakonne i katechetów z krajów misyjnych, przygotowując tym samym kadry naukowe dla terenów misyjnych. Obecnie studiuje na niej ponad tysiąc słuchaczy ze 127 krajów. Uniwersytet ma 107 zależnych od niego uczelni w krajach misyjnych. Nauka w międzynarodowym gronie daje szansę na poznanie i otwarcie się na różne kultury, wyrazy wiary oraz metody ewangelizacji.
Do tej pory wspominam moje studia na tym uniwersytecie. Otworzyły mnie one na Kościół misyjny, powszechny i nauczyły doceniać doświadczenie własne i innych. Poznałam tam ciekawe metody działalności ewangelizacyjnej, które miałam możliwość wykorzystywać w pracy misyjnej w różnych krajach, także w Polsce. Szczególnie ważne było dla mnie pastoralne podejście do katechezy parafialnej, nie tylko dzieci i młodzieży ale i dorosłych, której tak brakuje w naszej ojczyźnie.
Życzę zatem Kongregacji Ewangelizacji Narodów i Krzewienia Wiary, aby ze światłem i mocą Ducha, kontynuowała i rozszerzała swoją pracę animując, organizując i koordynując działalność misyjną Kościoła. Nam natomiast życzę otwartości i odwagi w realizacji jej zaleceń i wytycznych.
***
Sięgnij do innych tekstów autorki
Jeśli podoba Ci się nasz portal i chcesz, żeby dalej istniał i się rozwijał możesz nas wesprzeć na PATRONITE.
Doktor nauk teologicznych (misjologia, KNS), misjonarka w Ameryce Południowej i Azji, formatorka i wykładowca misjologii.